Eski HDP eş genel liderleri Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın da ortalarında bulunduğu 28’i tutuklu 108 kişi hakkında açılan Kobanê Davası’nın ikinci duruşması Sincan Cezaevi yerleşkesindeki 22. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Ertelenen duruşma sonrası birçok soru işareti de gündemdeki yerini korudu. Pekala Kobanê davasında öne çıkan kısımlar ne oldu, savunma makamı neden reddi hakim talebinde bulunuyor, AİHM kararına karşın Demirtaş’ın hür bırakılmaması ne manaya geliyor, hukukçular dava sonucunda nasıl bir karar bekliyor?
Davanın avukatlarından Cahit Kırkazak’la konuştuk…
‘MAHKEME HEYETİ BU DAVA İÇİN ÖZEL OLARAK YETKİLENDİRİLDİ’
Kobanê davasının başladığı birinci duruşmadan beri avukatlar olarak reddi hakim talebinde bulunuyorsunuz. Birinci duruşmada mahkeme liderinin savunma makamının taleplerini dinlemediği gerekçesiyle protesto hakkını kullandınız. Avukatlar olarak reddi hakim talebinde bulunmanızın münasebeti nedir?
Bir yargılamanın adil bir yargılama olarak yürütülebilmesi için öncelikle yargılamayı yapan mahkeme yahut hakimliğin tarafsız ve bağımsız olması gerektir. Tarafsızlık için de objektif bir yargılamanın yürütülmesi lazım. Esasen tarafsızlığa ait teminatın mahkeme heyeti tarafından sağlanması ve taraflara yargılama faaliyetindeki tavırlarıyla inanç vermesi gerekli ve kıymetlidir. Lakin yargılama heyeti daha belgenin kendilerine ulaştığı birinci andan itibaren bir ajandayı yahut misyonu yerine getirmeye çalışan bir motivasyonla hareket etmiştir. Örneğin avukatların değerli bir kısmı salona alınmamış, avukat sıralarında polis kolluk gücü oturtulmuş, onların da yanına iki sıra jandarma gücü yerleştirilmiştir.
Tekrar kimlik tespiti huzurumuzda yapılmamış, akabinde çarçabuk iddianamenin özeti 28 sayfa olarak okunmuş ve tutukluluk istikametinden inceleme yapılmadan duruşma sonlandırılmıştır. Tekrar 3 bin 530 sayfalık iddianamenin okunabilmesi teknik ve rasyonel olarak bir yetişkinin olağan okuma süratiyle 218 saatte fakat gerçekleşebilmekte. Heyet bu iddianameyi kendi dava belgeleri ve yargılamaları olmasına karşın 3 gün içinde kabul etmiş ve yargılamaya başlamıştır. Biz bu heyetin önüne gelen iddianameyi okumadan kabul ettiğini düşünüyoruz.
Sizi bu türlü düşündüren nedenler nedir?
Zira yeni heyet okuma sürecine sabah başlasa yemeden, içmeden, uyumadan 24 saatlik müddet boyunca kesintisiz olarak iddianameyi okusa bu okuma süreci 9 gün 2 saat sürer. Ki bu müddet yalnızca iddianame için olup 325 klasör ekten kelam etmiyoruz bile. Üstelik mahkeme bu 3 günlük mühlet zarfında gündüz duruşma yapmış, mesai saatleri içerisinde iddianame ve eklerini okumuş olsa bu süreç 38 gün sürerdi. Mahkeme 217 sayfalık tensip duruşma tutanağında 325 klasör ek inceleme yaptığını yazmış ve bütün bunların 3 günlük süreç içerisinde gerçekleştiğini argüman etmiştir. Buradan açık ve net bir formda çıkarılan gerçek şudur: mahkeme heyeti yargılama sürecine ya iddianamenin hazırlık basamağında müdahil olmuş ya da önlerine hazırlanmış bir tensip tutanağı getirilmiştir. Reddi hakim münasebetlerimizden biri de tutukluluğun devamına ait kararların münasebetidir. Zira mahkeme önünde AİHM Demirtaş-Türkiye Büyük Daire kararının kendilerinin ilgilendirmediği savını AİHM kararının 63’ncü paragrafını alıntılayarak yapmıştır. Paragraf içeriğinde bile tahrifat yaparak tutukluluk devam münasebeti yaratmaya çalışmıştır.
‘HEYETE GÜVENMEMİZ MÜMKÜN DEĞİLDİR’
Siz net olarak AİHM-Demirtaş kararının çevirisinin bilerek değiştirildiğini mi söylüyorsunuz?
Bu durumun fahiş bir yanlışın olmasının ötesinde kasti olduğunu düşünüyoruz. Mahkeme kendisine bu kararın bakanlık aracılığıyla geldiğini söylüyor. Meğer ki o tarihe kadar bakanlığın çevirisi belgeye girmemiştir. O halde mahkeme kimin elindeki bilgi ve bilgiye dayanarak bu çeviriden hareketle bir kıymetlendirme yapmıştır. Bizce yanıt çok açık. Zira çevirinin yorumlama hali siyasi iktidarın yorumları ve değerlendirmeleri ile paralel değerlendirmelerdir. Mahkeme kendisi yahut bakanlıkça tahrifat yaparak, tabiri yerindeyse geçersiz evrak düzenleyerek bir çeviriden hareketle tutukluluk değerlendirmesi yapmış ve bu kararın kendisini bağlamadığını düzmece tabirlerle gerekçelendirmeye çalışmıştır. Hepimizin ve bütün kamuoyunun gözü önünde AİHM kararında tahrifat yapan bir heyetin tarafsız olacağı söylenemeyeceği üzere yargılama öznesi olan arkadaşlarımızın da bu heyete güvenmesi mümkün değildir.
‘ADİL YARGILAMAYI ETKİLEME HATASINI İŞLEDİLER’
Ayrıyeten bu mahkeme doğal yargıç unsuruna de uygun hareket etmemişlerdir. Şayet argüman edilen hareket ve olaylar Kobanê olayları ise soruşturma yerinin Ankara olarak belirlenmesi mümkün değildir. Şayet Ankara yetkili ise neden özel bir heyet bu yargılama için belirlenmiştir. İktidarın ‘Karşı hamleyi yaparız işi bitiririz, Demirtaş’ın varsa bir hakkı bunu biz koruyacak değiliz, eminim mahkemelerimiz de bu hususta gerekeni yapacaktır, biz bunları hür bırakamayız’’ telaffuzları ve duruşmanın başladığı günlerde İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun, Cumhurbaşkanlığı memuru Fahrettin Altun’un açıkça Adil Yargılamayı Etkileme Suçu’nu işlemeleri davaya müdahalelerin olduğunu göstermekte. Kaldı ki AİHM Demirtaş-Türkiye kararında yargılamanın siyasi hedeflerle yapıldığı neredeyse oybirliğiyle Türkiye aleyhine söylenmiştir.
‘BEN YAPTIM OLDU YARGILAMALARINI SÜRDÜRECEKLER’
Bir hukukçu olarak Kobanê davasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
AİHM, yaptığı tespitler ile bu davanın siyasi bir dava olduğunu ifşa etmiştir. Siyasi yargılamaların birçoğunda kanuna uydurulmaya çalışılan yargılama pratikleri vardır ve bunların birden fazla da kapalı bir formda yürütülüp mevcut bir kurala bir formda bağlanmaya çalışılır. Meğer siyasal iktidar, devletin bütün kurum ve kuruluşlarını davaya müdahil ederek yargılamayı siyasi yargılamanın ötesine götürerek kaba güç ile zorba yargılama pratiğine dönüştürmüştür.
Yargıçların seçilme yeterliliği ve seçilme adapları bütün üyeleri siyasi iktidar tarafından belirlenen Yargıçlar Savcılar Heyeti’nce yapılmakta. Tüzel karar alamayacak kadar siyasi bir müdahaleye açık olan bu şuraca belirlenen hakim ve savcıların yargılamayı yürüten bir rolden fazla belirlenen bir programı yerine getirme motivasyonu ile hareket ettiklerini anlamak çok güç değil. Mahkeme, savunma makamı olan avukatlara kelam vermemiş bağlantıya kendisini kapatmış ve en kıymetlisi de yargılama öznesi olan siyasetçileri konuşturmama istikametinde temel bir yaklaşım ortaya koymuştur. Bunun sonuçları şüphesiz partili cumhurbaşkanı olarak tabir edilen rejim değişikliğinden yani aslında kurumsallaştırılmaya çalışılan ‘tek adam’ anlayışının mahkeme salonlarına da yansıyan pratiklerinde kendini ifşa etmektedir. Yani bundan sonra mahkeme heyetleri hukuka bağlı kalmaktan çok bu rejime yaranarak, sadakatini göstererek ben yaptım, oldu’ yargılamalarını sürdürecektir.
‘İDDİANAMENİN DÖKÜMÜ SİYASETÇİLERE TESLİM EDİLMEDİ’
Demirtaş, SEGBİS’le yaptığı savunmada iddianamenin tarafına ulaşmadığını söyledi. Yani mahkemede hakkındaki tezleri bilmeyen bir sanık mı var?
Avrupa İnsan Hakları Mukavelesinin Adil Yargılanma Hakkını düzenleyen 6’ncı hususu ‘Herkesin, kendisine yöneltilen suçlamadan en kısa vakitte, anladığı bir lisanla ve detaylı olarak haberdar edilmesi, savunmasını hazırlamak için gerekli vakte ve kolaylıklara sahip olması’ gerektiğini belirtilmiştir. Cezaevi idareleri yargılanan siyasetçilere CD ortamında gönderilen iddianameleri teslim etmemiştir. Tıpkı vakitte Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’nde belirtildiği üzere savunmanın hazırlanması için gerekli kolaylıklar da sağlanmamıştır. Bu durum adil yargılama hakkı kapsamında olan savunma hakkının açıkça ihlalini oluşturmaktadır.
Sizce ikinci duruşmada öne çıkan ne oldu?
Bu duruşmada pek çok konu öne çıktı. Lakin gerek yargılama öznesi olan siyasetçilerin gerekse de avukatların birinci sefer savunma yapmaları değerliydi. Lakin bu duruşmada birtakım müvekkillerin tercümansız nasılsa SEGBİS kaydı var diye Kürtçe savunmaları da alındı. Mahkeme heyetinin her söylemlerimize ve beyanlarımıza yanıt verme muhtaçlığını hissetmesi, yargılamaların silahların gölgesinde yapılıyor olması ve üç gün süren beyanlara karşılık mahkeme heyetinin 30 dakikalık değerlendirmesi ile siyasetçilerin tutukluluklarının devamına karar vermesi hayata geçirilmek istenen ajandaya ne kadar çok kitlendiklerinin görülmesi açısından aslında dikkat caziptir.
‘BU YARGILAMA TÜREL VE YASAL DEĞİL’
Bu davanın sonucunda nasıl bir karar çıkmasını bekliyorsunuz?
Bu dava temel alarak HDP projesinin yargılanması davasıdır. Bu davanın kendisi siyasi bir davadır zira yargılananların tamamı siyasetçidir. Aslında bu yargılamanın, başarılı olan bir projenin iktidar açısından bir tehdit olarak görülmesi ve devletin cebir yetkisini tüm kurumları da dahil ederek siyasetçilerden öç alma davası olduğunu düzgün ortaya koymak gerekir. Bakın temel olarak bu davada yürütülen soruşturma sayın Selahattin Demirtaş’ın cumhurbaşkanı adayı olması sonrasında ağırlaşmıştır. Ayrıyeten bu davanın bir tarafı de tahlil süreci olarak kabul edilen ve Türkiye’de önemli bir çatışmasızlık ortamının oluşmasını sağlayan 2013-2015 yılları ortasıdır. Zira iktidarını 2015 7 Haziran ile kaybeden hükümet, çatışmaların, bombaların patladığı bir süreç sonrası seçimleri yenileyerek iktidar olabilmiştir. İktidar, kaybetme travmasını yaşamamak için yani kendi bekasını devletin bekası üzere göstererek milletlerarası kontratları, memleketler arası yargı kararını, AYM kararını ve hukukun en taban unsurlarını hiçe sayarak tiran bir rejim ile bu düşmanlığı sürdürmüştür.
Bu nedenle bu tıp yargılamalar salt kanun hususlarıyla yahut mevzuatla yapılacak yargılamalar değildir. Bu çeşit politik yargılamalar için toplumun sosyolojik, siyasal, tarihi ve demografik gelişim, değişim süreçlerine de hakim olunması gerekmekte. Tahlil sürecinde yapılan çalışmaların teminat altına alınması için Toplumsal Bütünleşmenin Güçlendirilmesine dair 6551 Sayılı Kanun çıkartılmıştı. Bu kanuna karşın yargılamaların yapılması hukuksal ve yasal değildir. Bu yargılamalar derhal sonlanmazsa -ki elimizde AİHM Büyük Daire Demirtaş/Türkiye kararı var- yargılanan periyodun başka özneleri de yarın ülkenin siyasal iklimi değiştiğinde yargılama konusu olacaktır. Sonuç olarak tutuklu olan 28 kişi siyasi nedenlerle tutuklanarak özgürlüğünden kasti bir halde alıkonulmakta. Hasebiyle yargılama bir kişi özelinde değil aslında kollektif bir cezalandırma pratiği üzerinden Nazi Almanya’sında olduğu üzere yürümektedir.