Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA) Gaziantep’te başlattığı mitinglerine Gebze, Yozgat, Siirt’in akabinde Trabzon’da devam etti. DEVA Genel Lideri Ali Babacan Trabzon’da gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Cumhurbaşkanlığı adaylığı konusunda kamuoyundan bir baskı hissetmediklerini, “Geçiş sürecinin yol haritası”, “temel siyaset alanlarında iş birliği” üzere çalışmaların akabinde ortak cumhurbaşkanı adayı ve seçim ittifakı konusunu gündeme alacaklarını belirten Babacan, “Mevcut sistemde seçimi kazanmak istiyorsak birinci cinste ortak adayla çıkmak zorundayız” dedi.
Altılı Masa’nın ikinci çeşit görüşmelerinde temposunu artırması gerektiğini, cumhurbaşkanı adayının ‘ortak sesi’ beyannamesi hazırlayacaklarını, cumhurbaşkanı adayı olarak ismi anılanların kamuoyunun testinden geçmesi gerektiğini belirten Babacan’ın sorulara cevapları şu halde:
ALTILI MASA’DA HEMEN NETLEŞMESİ GEREKEN UNSURLAR NELER?: Şubat ayında bir ortaya geldik ve şubat ayının sonunda güçlendirilmiş parlamenter sistemi açıkladık. Ondan sonra da mart ayındaki toplantının mesken sahipliğini biz yaptık. O toplantıda bir kronoloji sunduk. İşlerin yapılış sırası ve yapmamız gereken işler. Şu anda üzerine çalışıp geliştirmemiz gereken konular; bir geçiş sürecinin yol haritası, iki temel siyasetler alanında müşterek yer, üç ortak cumhurbaşkanı adayı ve ittifaklar manasında seçim iş birliği. O bahiste da partilerin kararlarını netleştirmesi. Önümüzdeki sürecin kilometre taşları bunlar.
İKİNCİ ÇEŞİDE GEÇİYORUZ ANCAK TEMPOMUZU ARTIRMAMIZ GEREKİYOR: Geçiş sürecinin yol haritası dediğimiz de; temel siyaset alanlarındaki çalışmaların temel şablonunu hazırladık. O şablonu da iki hafta evvel genel liderlerle yaptığım görüşme çeşidinde ben genel liderlere sundum. İkinci çeşide geçiyoruz lakin biraz tempomuzu artırmamız gerekiyor. Daha somut sonuçlara gitmemiz gerekiyor. Benden sonra da görüşmede konut sahibi olacak Sayın Kılıçdaroğlu bir tıp yaptı. Buluşmada değerli konular bunlar olacak. Geçiş sürecinin yol haritası, temel siyaset alanlarında ortak çalışma modelleri değerli bahisler. Ortak aday ve seçim iş birliği konusu bu çalışmalar bittikten sonra devam edecek. Bu iki çalışma bitmeden ortak aday yahut seçim ittifakı konusunu gündeme almayacağız.
SEÇİLEN CUMHURBAŞKANI PARTİSİNDEN İSTİFA EDECEK Mİ?: Biz şu anda husus başlıkları, karar verilecek başlıkları genel liderlere sunduk. Sunduğumuz her başlıkla ilgili fikirlerimiz var ancak o fikirler yalnızca taslak fikirler. Başka partilerle her türlü başlığı konuşa konuşa bir karara varacağız. Bu bahsettiğiniz de karar verilecek konulardan bir tanesi. Toplantıda bunun genel değerlendirmesi yaparız. Ben her genel liderle üçer saat görüştüğüm için herkesin zihninde bir çerçeve, bir şablon var. Konuşmamız gereken başlıkları herkes biliyor.
CUMHURBAŞKANI ADAYININ ORTAK SESİ BEYANNAMESİ HAZIRLAYACAĞIZ: Altı partinin ortak cumhurbaşkanı adayının ortak sesi beyannamesi hazırlayacağız. Tıpkı vakitte bu hükümet programı diye de okunabilir, ön koalisyon protokolü diye de okunabilir. Bizim çalışacağımız bahislerin özü bu başlıkların her biri olabilir. Özü şu. Mevzu şayet eğitimse altı partinin eğitimle ilgili söyleyeceği ortak şeyler ne olmalı? Bu bahiste telaffuz birliği oluşturmaya kıymet veriyoruz. Çok ayrıntılı şeyler olmayabilir lakin maksatlar, prensipler, genel yaklaşımlar açısından bir ortak doküman oluşturmayı değerli buluyoruz. Çok temel hususlarda esaslı bir yanıtta mutabık kaldığımızda işin yüzde 80’i bitiyor. Altı partinin minimum müşterek bir şeyi olsun. Bunu sağladığımız anda ortak cumhurbaşkanı adayında da işimizin kolaylaşacağını düşünüyoruz. Partiler ortasında mutabakat tabanı sağlanınca ortak adayı da konuşmaya başlarız. Zira ortak adayın da bütün bu çalışmaya katılması gerekecek, şayet dışarıdan bir isim olursa. Altı genel liderden biri olursa esasen çalışmaların içinde olmuş olacak.
GEÇİŞ SÜRECİNİ İNŞALLAH SON SEFER YAŞARIZ: Geçiş sürecinin yol haritası ve ortak siyasetler konusunda altı partinin ve adayın mutabakatı kıymetli bir nokta olmuş olacak. Bu Türkiye’de birinci sefer yapılıyor ve inşallah son sefer yapılmış olur. Parlamenter sisteme geçildikten sonra geçiş süreci bir kez yaşanacak süreçler olmayacak, rutine binecek. Seçimler yapılacak ve o denli devam edecek. Lakin geçiş sürecini birinci kez yaşıyoruz. İnşallah son kez yaşarız, parlamenter sisteme geçeriz. Bir kez yaşanmış ve güzel yönetilmiş bir süreç olması lazım. O nedenle yeterli çalışılması gerekiyor. Eski alışkanlıklara bağlı kalmadan güzel düşünmek gerekiyor. Seçimlerden sonra insanlara, “Seçimler bitti, kazandık bir mühlet bizi bekleyin” diyemeyiz. Derin krizleri çözerek adımlar atmak gerekiyor.
KILIÇDAROĞLU’NA ‘BÜTÜN GENEL LİDERLER CUMHURBAŞKANI YARDIMCISI OLSUN’ TEKLİFİ GÖTÜRDÜNÜZ MÜ?: Bunlar alternatif fikirler. Bahsettiğiniz olabilecek fikirlerden bir tanesi, kaide değil. Kaldı ki Cumhuriyet Halk Partisi’nin de buna benzeri fikirleri vardı, dillendirmişlerdi. Öbür partilerin öteki fikirleri de olabilir. Kıymetli olan şu. Geçiş sürecinde bu ülke nasıl yönetilmeli? Bizim kanaatimiz şu. Geçiş sürecinde ülke tıpkı parlamenter sistemin ruhunda olduğu üzere, istişare ve âlâ çalışılan sistemlerle yönetilmeli. Bir de cumhurbaşkanının şu anki yetkileri çok geniş. En küçük ilin en küçük ilçesinin sıhhat müdürünü de cumhurbaşkanı atıyor, Merkez Bankası liderini ve üyesini de atıyor. Münasebetiyle cumhurbaşkanının yetkilerinin bir ölçü nasıl kullanacağı, tahminen bir kısmının devredileceğini düşünüyoruz. İhtimamlı çalışıyoruz ve pek çok alternatif var.
ALTI PARTİ ANLAŞTIRSA PARTİLER NASIL REKABET EDECEK?: Biz rakibi şu andaki iktidar olarak görüyoruz. Dönüp de burada altı parti birbiriyle uğraşmaya başlarsa… Altı partinin ortak dokümanı ayrıntılı olmayacak. Altı partinin ortak dokümanı üç sayfalık bir şey olacak. Lakin o üç sayfa gerideki bizim aksiyon planımıza uygun olacak. Her partinin projeleri olur, farklı bir tezleri olur. Ana omurga tıpkı olduktan sonra birbirini tamamlayan projeler olabilir.
2018’DEKİ İTTİFAKLAR HİÇ ÖRNEK DEĞİL: Madem seçimden sonra ülkeyi ortak yönetme iradesini ortaya koyuyoruz, bugünden bu yürütme erkine sahip olacak kişinin nasıl çalışacağını, kendisini destekleyen partilerle nasıl bir istişare düzeneği yürüteceğinin tarifini bugünden yapalım diyoruz. 2018’deki ittifaklar hiç örnek değil. Bir tarafta Cumhur İttifakı. MHP’den hiçbir bakanın misyon almadığı yalnızca AK Parti’den bakanlarıyla yürütme organı. MHP’den adeta Meclis’te takviye alıp, iktidar olmanın nemasını farklı yerlerden aldığı, fakat tam da yanlışların sorumluluğunu paylaşmadığı bir şey. Olağanda MHP’li bakan olması lazım değil mi? Madem AK Parti Meclis’te çoğunluğu sağlayamıyor o vakit kabinede de MHP’li bakanların olması gerekmez mi? Öbür tarafta Millet İttifakı’na bakıyorsunuz. Partiler ittifak halinde seçime girdi lakin ortak adayları yoktu. Herkes kendi adayıyla seçime girdi. 2018 seçimlerinde Millet İttifakı’nın mutabık kaldığı tek bir sayfalık metin vardı. Fakat herkes kendi adayı ve argümanıyla girdi. Seçim kanunu ittifakından yararlanmak ancak seçimden sonra ülkeyi yönetme savı ortada yoktu. Şu andaki fark bu. Seçimden sonra ülkeyi ortak yönetmek savı. Partiler ne kadar birbirlerine yakın olurlarsa, dengeli bir formda biz bu ülkenin meselelerini daima birlikte çözeceğiz derlerse iş o kadar kolaylaşır diye düşünüyorum.
ADAYLARIN İSİMLERİ ÜZERİNDEN HER TARTIŞMA İDEOLOJİ TARTIŞMASINA GİDİYOR: (Kılıçdaroğlu, “Cumhur İttifakı seçim takvimini açıklamadan ortak adayı ilan etmeme konusunda bir mutabakatımız var” dedi. Siz öteki bir kriter koydunuz. “Seçimden sonra uygulanacak mutabakat oluşmalı ki ortak cumhurbaşkanı oluşabilsin” dediniz. Her partinin başında ortak cumhurbaşkanının ilan edilmesi için öteki bir kriter var.): Sürecin sonuna gerçek ele alınması gereken mevzu olduğunda zati mutabakatımız var. Adayların isimleri üzerinden yapılan her tartışma ideoloji tartışmasına kimlik tartışmasına gidiyor. Adayın mensup olduğu partinin evveliyatıyla ilgili tartışmaya dönüyor. Biz ülkenin yarınıyla alakalı mutabakata vardığımızda herkesi bağlayan bir mutabakat olacak. Ortak bir görüş olacak.
İSİM KISMINI DAHA KOLAY GÖRÜYORUM: Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem metninde mutabık kalmak altı partinin Türkiye’nin yarınlarına nasıl baktığıyla ilgili çok kıymetli bir taban. Dışarıdan bir adayımız olursa bir noktada onun fikirlerini de çalışmalara entegre ederiz. Dışarıdan gelecek aday, kişi, bu temel problemlerle ilgili bir sürü şey getirmez herhalde. Kendi fikirleri olabilir, hoş kanıları vardır entegre edilir. Altılı partinin üçünün mutlaka kabul etmeyeceği fikirleri vardır, kendine saklar. Cumhurbaşkanlığına sirayet ettirmez. İsim kısmını daha kolay görüyorum. Memleketin gereksinimi olan bunlar. Geçiş süreci için yol haritasına mutabakat sağlayalım, anayasa çalışmasını tamamlayalım, aslında çerçeve o kadar net olacak ki. Biz altı parti yazdık, dışarıdan gelen aday diyecek ki bu bana uymuyor. Otururuz konuşuruz. Nitekim çok farklı, ters fikirleri varsa kusura bakmayacak. Burada da mutabakat sağlanacak. Şu anda Türkiye’nin buna muhtaçlığı var. Türkiye’nin uzlaşma ve mutabakat arayışla bir idareye muhtaçlığı var. Yoksa bir kişinin aklına geldiği üzere yönetmesiyle ne hale düşüldüğünü gördük. İstişare ve ortak akıl arayışı çok değerli bir şey. Büyük problemlerin tahlilinde yüzde 70’inde mutabık kalsak ve 70 sorunu çözsek ülke kanatlanır, uçar esasen.
AKŞENER’İN ‘ALTILI MASA NOTER DEĞİL’ AÇIKLAMASI: Noter sorunu Altılı Masa’nın çalışma ruhuyla alakalı. Altılı Masa zati mutabakatla çalışıyor. Ortak aday zati altı partinin mutabakatıyla çıkacak. Altı partiden bir tanesi ortak adayı desteklemezse, o aslında ortak aday olmuyor. O vakit öteki bir şey oluyor.
SİZ MASANIN ORTAK ADAY ÇIKARABİLECEĞİNE İNANIYOR MUSUNUZ?: Son cinste bütün genel liderlerle üçer saat görüştüm. Öncelikle herkes şöyle görüyor. Ortak aday olmazsa ne olacak? Herkes kendi adayıyla girecek. Herkesin kendi adayıyla girdiği bir seçimde rastgele bir parti bu seçimi kazanması mümkün mü? AK Parti’nin mümkün mü? Değil. AK Parti 2018’de yapamayacağını anladığı için MHP’yle ortak aldı.
İLK ÇEŞİTTE ORTAK ADAYLA ÇIKMAK ZORUNDAYIZ: “Ben ortak adaylıkta mutabık kalmayacağım ve kendi adayım kazanacak” diyen varsa gerçekçi değil. Mevcut sistemde seçimi kazanmak istiyorsak birinci çeşitte ortak adayla çıkmak zorundayız. Mevcut sistemle anayasayı değiştirmek istiyorsak mevcut sisteme nazaran 360 milletvekili çıkarmak gerekiyor. 360 milletvekilini ben tek başıma çıkaracağım diyen parti varsa yapabilir. Onun da yolu açık. AK Parti, Erdoğan buna cüret edemiyor, “İlk çeşitte ben tek başıma seçilemem” diyor ve onun için MHP var. Ortak adayı kıymetli görüyoruz. Baştan beri söylüyoruz. Fakat işin sıralamasını yanlış buluyoruz. Erken diye baştan dedik. Biz daha parti içerisinde cumhurbaşkanı adayı tartışmasını açmadık. Altı partinin genel liderinin oturduğu masada da bu başlık hiç açılmadı. “Şu olsun bu olmasın” diye hiçbiri gündeme gelmedi. Tam aksine “bu bahis bugünün konusu değil” dendi. Bir kişi bile razı değilse olmaz. Mutabakat odur. Mesela (Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem metni) bu metinde YETERLİ Parti tek bir söze itiraz ettiyse o söz buraya giremedi. Beşe bir kardeşim sen bunu kabul et demedik, “tamam” dedik. Altılı Masa konsensus masası. Bunlar birbiriyle çelişen şeyler değil. Biz çok rahatız. Olayın genelini, bütününü görüyoruz. Ne yapmak istediğimizden çok eminiz.
CUMHURBAŞKANI ADAYI PROBLEMİNDE KAMUOYUNDAN BİR BASKI HİSSEDİYOR MUSUNUZ?: Biz üzerimizde hiçbir baskı hissetmiyoruz. Dışarıdan yönlendirmelerle iş yapacak şahıslar, partiler değiliz. Kendi takvimimiz var. Geçiş sürecinin yol haritası olmadan ilerlenemez. Baştan bunları konuşmak lazım ki sonradan bir belirsizlik olmasın. Belirsizliğe vatandaşlarımızın dayanak vermesi sıkıntı.
İSMİ GEÇENLERİN KAMUOYUNUN TESTİNDEN GEÇMESİ LAZIM: (Meral Akşener, YETERLİ Parti Kılıçdaroğlu’nun cumhurbaşkanlığı adaylığına karşı deniyor. Siz bu türlü bir izlenim edindiniz mi?): Adaylarla ilgili çok doğal herkesin farklı fikirleri olabilir. Her partinin fikirleri olur, kamuoyunun kanaati olur. Onlar vakit içerisinde değişebilir. Geçen sene eylülde parlamenter sistem için altı genel lider oturduk. O gün cumhurbaşkanı adayları için ismi geçenlere bakın. Gazeteleri tarayın, bakın. O günkü anket sonuçlarına bakın, bir de bugünkü gazeteleri çevirin. Çok değişti. Seçime kadar değişmeye devam edecek. Bizim Türkiye’nin yarınlarına bakmamamız, tasarlamamız lazım. Bunu en güzel yapabilecek kimse onunla ilgili karar vermemiz lazım. O kişi geçmişinde bunlardan çok farklı şeyleri savunmuş olabilir. Değerli değil. Kıymetli olan yarın. İsmi geçen isimlerin daima kamuoyunun testinden geçiyor olması lazım. Daima kamuoyunun terazisine çıkması lazım. Yansılarını insanların görmesi lazım. Aday adayı diyebileceğimiz beşerlerle ilgili kamuoyunun ayrıntılı bilgisi olması lazım. Bu isimlerle ilgili kimilerinin bilgisi var zira isimlerini her gün duyuyorlar. Kimileri biraz daha kamuoyunun gözünde değil.
SEÇİMLERDEN SONRA NE KADAR MÜDDETLİK BİR GEÇİŞ SÜRECİ ÖNGÖRÜYORSUNUZ?: Geçiş süreciyle ilgili mühletin mümkün olan en kısa müddette tamamlanması gerektiğini düşünüyoruz. “Madem düzgün bir şey parlamenter sistem o vakit niçin geciktirelim” diyoruz. Diğer partilerin öbür fikirleri olabilir. Bu da karar verilmesi gereken konulardan bir tanesi.
MECLİS SEÇİMLERİ İÇİN PARTİNİZ NE ÜZERE BİR ÇALIŞMA YAPTI?: Seçimlere kendi ismimizle, kendi logomuzla gireceğimizi açıkladık. Lakin bu ittifakları dışlayan bir şey değil. Cumhur İttifakı’nda AK Parti kendi adayı kendi logosuyla giriyor. Millet İttifakı’nda Cumhuriyet Halk Partisi kendi adayı kendi logosuyla giriyor. Bizim açıkladığımız kendi ismimiz kendi logomuzla girmek. Artık kendimizi bağlamış durumdayız.
KIRK BİR VİLAYET FORMÜLÜNE MUTABIK DEĞİLSİNİZ O VAKİT?: Kırk bir vilayette girersek seçime girmiş sayılıyorsunuz. Günü geldiğinde seçeneklere bakarız. Ona nazaran karar veririz.
SIKINTILI ŞEYLER OLABİLİR: (Mersin’de hücum gerçekleşti. Cumhuriyet Halk Partisi’ne bu işin bulaşıyor olması ve onun üzerinden tartışılıyor olmasına ait görüşünüz nedir? HDP’nin ve Selahattin Demirtaş’ın saldırıyı kınaması, PKK’nın Demirtaş’a reaksiyon göstermesi ve İçişleri Bakanı’nın Demirtaş’a “Katil” diye paylaşım yapmasını bir ortada baktığınızda ne görüyorsunuz?): Önümüzdeki devir değerli. Burada kıymetli konular sağduyuyu asla kaybetmemek. Şöyle ya da bu türlü Türkiye’nin düzgünlüğünü istemeyenler bir şeyler yapıyor ya da yapacak olabilir. Bu devir sağduyuyla geçilmesi ve seçim gününe kadar ülkedeki iklimin mümkün olduğunca yapan devam etmesi gerekiyor. Demokrasi perspektifini hiçbir vakit kaybetmeden seçim günü geldiğinde daima bir arada bu demokrasiden yana duruşumuzu ortaya koymamız gerekecek. Dertli şeyler olabilir ülkede, daha evvel olmadı da değil. Kim yapmış, hangi sonucu elde etmek için yapmış bazen tam da anlaşılamayabiliyor. 2015 Haziran seçimleri ile Kasım 2015 seçimleri ortası hala şeydir. Çok açıklanamayan devirdir. Burada herkesin sağ duyuyla hareket etmesi lazım. Bu korularla kaygılarla demokrasi işlemez. Bir yandan demokrasi karşıları birtakım şeyler yapabilir lakin millet olarak demokrasiden yana sağlam durabiliriz.
İKTİDARDA O SAĞDUYU VAR MI:? İktidarın başı çok karışık. İktidar şu anda iktidarda kalma uğraşı veriyor. İktidarda kalmanın, elden bırakmamak için ne yapsam kederine düşmüş.
ALTILI MASA’DA KÜRT PROBLEMİNİ TARTIŞTINIZ MI?: Bu bahislerin yeri Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem çalışmasında var. Partilerin sahiden demokrasi, özgürlükleri açısından duruşlarını yansıtan değerli bir çalışma. Buradan yalnızca sistem değişikliği ile ilgili anayasa değişikliklerini çıkaralım, temel hak ve özgürlüklerle ilgili bahislere girmeyelim fikri vardı. İki ay kala arkadaşlarım bana bunu getirdi. Öbür taraftan biraz güç mevzular. Ben aslında sıkıntı olduğu için çalışmamız lazım dedim. Bunları yarına ertelersek yarın daha büyük badireler çıkar. Hukuk, adalet ve özgürlükler diye temel siyaset alanı var. Orada çok alt başlık var çalışılması gereken. Bunlar masaya yatırılır, konuşulur. Bu işler bazen de şöyle oluyor. Klişelerle gittiği vakit “Bu sloganın altında aslında ne demek istiyorsun” dediğin vakit değişiyor. Biz bunu AK Parti içinde yaşadık. AK Parti birinci kurulduğunda Avrupa Birliği’ne aksi bir takım vardı. 70 küsür kurucuda Avrupa Birliği’ni isteyen üç beş kişi anca vardı. “Bunlar bizim hayrımızda çalışmaz. Avrupalı olduğumuzda dinimizden çıkarız, kendi kültürümüzden uzaklaşırız” falan. Neler neler yani. Lakin oturduk, konuştuk, anlattık. (HABER MERKEZİ)